Książka i Prasa, Warszawa 2017, 283 s.

Jak patrzy uchodźca? Jak patrzeć na niego? W jaki sposób widzialność migracji wpływa na kulturę oraz wypracowane przez nią formy komunikacji i transmisji? Książka Migawki z tradycji uciśnionych jest poświęcona obrazom uchodźców, choć zaproponowana w niej perspektywa różni się od tej, jaka dominuje w głównym nurcie debaty publicznej. Autor stara się przede wszystkim przesunąć akcent z migrantów rozumianych jako przedmiot reprezentacji, na doświadczenie wygnania jako coś, co każe przemyśleć na nowo podstawowe kategorie związane z funkcjonowaniem obrazów. Tym samym pokazuje uchodźców jako tych, których obecność stawia również pod znakiem zapytania dominujące modele wizualnych narracji i stojące za nimi relacje władzy.

Książka opowiada zarówno o artystach, którzy będąc emigrantami szukają nowego języka filmowego zdolnego opowiedzieć o dramacie wygnania, jak i o tych, którzy – pełni dyskrecji albo pełni gniewu – próbują za pomocą obrazów wykonać gest solidarności wobec “wyklętego ludu ziemi”. Ponadto książka ta dotyczy tradycji uciśnionych – tradycji podziemnej, zbuntowanej, wykluczonej, której żywotność starają się podtrzymywać niektórzy awangardowi filmowcy, fotografowie, artyści. Migawki z tradycji uciśnionych jest polemiczną historią patrzenia pokazującą, w jakim stopniu może być ono dziś narzędziem wojny, a w jakim – troski.

Spis treści

Spis treści

Zamiast wstępu

Część I: Odrywanie Ameryki

Rozdział 1: Obrazy na wygnaniu. Jonas Mekas

Wygnanie i awangarda * Rozterki dipisa i nauka patrzenia * Mała awangarda * Realizm poetycki * Filmowe haiku * Etyka filmowania * Ja to ktoś inny * Montaż: drżenie obrazów * Drżące ciało zbiorowości * Drżące ciało historii

Rozdział 2: Obrazy wykorzenione. Georges Perec

Sytuowanie, albo pisanie tu i teraz * Wyczerpanie, albo poza archiwum * Wygnanie, albo dialektyka historii

Część II: Porwanie Europy

Rozdział 3: Sytuacja obozów

Rozdział 4: Obraz-schronienie. Mathieu Pernot

Sytuacja obrazów * Obraz-strzęp * Obraz-schronienie * Ratunek w obrazie (Estefanía Peñafiel Loaiza) 

Rozdział 5: Obraz-dzielenie. Laura Waddington

Wydarzenie filmowania * Widzialni, niewidzialni, nieprzejrzyści * Obraz-dzielenie * Współ-patrzenie * Poza realność

Rozdział 6: Obraz-wzburzenie. Sylvain George

Kino, które nadchodzi * Gniew i obraz * Wybuch, błysk, pożar * Lud uchodźców * Wielkie dzisiaj (Maria Kourkouta)